“Als sociaal tolk kan ik anderen helpen, ondanks mijn beperking”
“Als sociaal tolk kan ik anderen helpen, ondanks mijn beperking”
Negen jaar geleden kwam Zeeshan vanuit Pakistan naar België. Als asielzoeker was het niet zo makkelijk om in ons land te aarden: “Ik miste de kleine dingen in het asielcentrum: de privacy van een eigen kamer bijvoorbeeld, of mijn vaders auto”, vertelt Zeeshan. Bovendien had hij het gevoel dat er iets mis was met hem, al kon hij er de vinger niet helemaal op leggen.
Leven met een beperking
Het verdict kwam vier jaar later, toen hij naar de dokter ging. Na enkele tests stelde die vast dat hij retinitis pigmentosa heeft, een erfelijke ziekte, waarbij zijn zicht steeds slechter wordt. “Het gaat heel langzaam. Je merkt het zelf niet. Maar ik weet wel dat ik in de toekomst blind zal zijn.”
De diagnose zette Zeeshans wereld helemaal op zijn kop. Maar hoe moeilijk ook, hij bleef niet bij de pakken zitten. “Ik was bang voor mijn toekomst”, zegt hij. “Maar ik moest tegelijkertijd ook mijn leven hier in België opbouwen. Ik had inmiddels mijn papieren om hier te verblijven en wilde heel graag iets terugdoen voor de maatschappij. Zelf heb ik ook veel gekregen toen ik naar België kwam. Ik moest actie ondernemen, vooraleer ik volledig blind zou zijn.”
Zeeshan besloot om een job te zoeken en werkte hard om zijn doel te bereiken. Hij leerde Nederlands, volgde een administratieve opleiding bij de Brailleliga en deed stage bij een bibliotheek. Uiteindelijk mocht hij ook aan de slag bij zijn stageplek. Maar de job bleek moeilijk te combineren met zijn beperking. “Ik moest van negen tot vijf achter een computerscherm zitten. Ook het pendelen van Hasselt naar Brussel met het openbaar vervoer, was voor mij niet evident.”
“Als sociaal tolk kan je mensen helpen”
Zeeshan moest dus op zoek naar iets anders. Toen hij hoorde over de opleiding sociaal tolken, besloot hij zich in te schrijven. “Als sociaal tolk kan je anderen helpen. Dat sprak mij erg aan, omdat ik weet hoe het is om geholpen te worden. Bovendien had ik in het asielcentrum al regelmatig getolkt vanuit mijn moedertaal, het Pasjtoe. Ik ondersteunde Afghaanse jongeren met moeilijkheden. Het schonk mij veel voldoening om ervoor te zorgen dat ze hun boodschap konden overbrengen.”
De opleiding sociaal tolken bleek meteen een voltreffer. “Ik vond het heel interessant. Ze legden alles goed uit, stap voor stap. We kregen veel informatie en leerden ook hoe we van alles moesten opzoeken. Veel dingen bestaan niet in andere talen, bijvoorbeeld kinderopvang of het OCMW. Je moet goed weten hoe je een boodschap moet overbrengen en hoe je je verhoudt ten opzichte van een klant en een werkgever.”
Moeilijk gaat ook
Met zijn beperking was het voor Zeeshan niet altijd evident om de opleiding te volgen. “Een taak die andere cursisten in vijf minuten deden, kostte mij een half uur. Het ging vaak om kleine dingen: achter een computer zitten, typen, nalezen, … Maar moeilijk gaat ook. Gelukkig had de leerkracht veel begrip voor mijn situatie. Ze drukte papieren voor mij af in een groot lettertype en in het vet, zodat ik makkelijker kon volgen. Ik had ook hulpmiddelen. Van de Brailleliga kreeg ik speciale software waarmee je alles kunt vergroten op je scherm en kleuren kan omkeren. Daarnaast heb ik een grote leesloep, waarmee ik makkelijker kan lezen.”
Ondanks alle hindernissen bleef Zeeshan heel gemotiveerd. “Ik ben 32. Het was nu of nooit. Ik merk ook dat mijn zicht steeds meer achteruit gaat. Een boek lezen, papierwerk, ergens naartoe gaan, … het wordt moeilijker. Dat is psychologisch zwaar, omdat ik niet altijd slechtziend geweest ben. Door mijn beperking heb ik veel tijd. Die wil ik liever zinvol besteden. De job van sociaal tolk is gelukkig goed te combineren met mijn aandoening. Er zijn tegenwoordig veel mogelijkheden: je kan telefoontolken, een webcam gebruiken, noem maar op.”
“Ik voel me een tolk”
Op dit moment is Zeeshan stappen aan het ondernemen om als zelfstandig sociaal tolk aan de slag te gaan. Hij ondersteunt daarnaast een tolkendienst in de Verenigde Staten. “Dankzij de opleiding voel ik me zelfverzekerder. Ik ben nu een gecertificeerd tolk. Ik voel en weet dat ik kan tolken”, zegt hij. “Als ik vroeger iemand voor me had met veel problemen, werd ik triestig van zijn verhaal. Dat is nog steeds zo, maar ik weet ook dat ik een job aan het doen ben. Ik moet niet voelen wat die persoon voelt, maar zijn boodschap zo transparant mogelijk overbrengen. Het is dan aan de hulpverlener om hem bij te staan, niet aan mij.”
Tolken helpt Zeeshan bovendien om zijn eigen situatie te relativeren. “Het beroep van sociaal tolk kan psychologisch zwaar zijn. Je komt met verschillende soorten mensen in aanraking, soms in schrijnende situaties. Anderzijds besef je ook: er zijn veel mensen in deze wereld die het zwaarder hebben dan ik.”