Diversiteit inspireert

De collega’s van het Agentschap Integratie en Inburgering kennen hem allemaal als de regiomanager van Oost- en West-Vlaanderen. Maar ooit was Mohammed Rabhi zelf een inburgeraar, die in z’n eentje naar ons land kwam en hier een nieuw leven moest opbouwen.

Van cursist tot regiomanager van het Agentschap Integratie en Inburgering

Mohammed herinnert zich nog goed hoe hij in 2001 naar België kwam: “Ik studeerde voor ingenieur in Marokko, en wou mijn studies graag in Europa verderzetten. Omdat ik al Frans sprak, volgde ik les in Wallonië. Maar door mijn hobby woonde ik wel in West-Vlaanderen. Ik speelde bij een voetbalploeg in Waregem.”

Omdat hij zich in Vlaanderen gevestigd had, wou Mohammed koste wat het kost Nederlands leren. “Ik vind het belangrijk dat je de taal spreekt van je woonplaats. Daarom schreef ik me via het toenmalige Huis van het Nederlands in voor een avondcursus. Ik oefende zoveel mogelijk Nederlands: met vrienden, tijdens hobby’s, … Zo ga je snel vooruit.“

Op zoek naar een job

Een talencursus combineren met hogere studies: het bleek toch een pittige combinatie. Bovendien had Mohammed een inkomen nodig. Na een tijdje nam hij een drastische beslissing: “Ik zette mijn studies on hold en ging werk zoeken. Er zat voor mij niets anders op dan mijn dromen even op te bergen en in “overlevingsmodus” te gaan.”

Werk vond hij makkelijk, maar de jobs waren toch niet helemaal wat hij voor ogen had. Mohammed vertelt: “Om me helemaal klaar te stomen voor de arbeidsmarkt, volgde ik een paar erkende opleidingen bij de VDAB. Maar al snel merkte ik dat ik het Nederlands niet voldoende beheerste. Ik kon het wel vlot spreken, maar om een echt goede job te kunnen bemachtigen, moet je ook schriftelijk heel sterk zijn.”

Ik oefende zoveel mogelijk Nederlands: met vrienden, tijdens hobby’s, … Zo ga je snel vooruit.

Werken bij het Huis van het Nederlands

Mohammed besloot daarop om een cursus Nederlands “op academisch niveau” te volgen, een snelle, intensieve manier om zijn niveau op te krikken. Toen hij tijdens een van de lessen hoorde dat er een tijdelijke vacature was bij het Huis van het Nederlands, besloot hij zich kandidaat te stellen. Even later kon hij aan de slag als consulent Nederlands. “Oorspronkelijk zou ik maar twee maanden blijven, maar mijn contract werd verlengd tot zes maanden”, aldus Mohammed. “Ondertussen kwam er ook een vacature vrij voor stafmedewerker. Ik solliciteerde en kreeg de job.”

Van 2011 tot 2015 werkte Mohammed als stafmedewerker voor het Huis van het Nederlands, regio West-Vlaanderen. Toen de vzw in 2015 inkantelde in het Agentschap Integratie en Inburgering, moest hij zich echter heroriënteren. “Bij het Agentschap was er een vacature voor diensthoofd vorming voor de regio West-Vlaanderen. Ik had op dat moment andere dingen aan mijn hoofd – mijn moeder was net overleden, maar een collega bracht me op de hoogte van de job en moedigde me aan om toch te solliciteren. Die functie was inderdaad echt iets voor mij.”

Regiomanager van Oost- en West-Vlaanderen

Mohammed gaf de daaropvolgende jaren onder andere leiding aan de leerkrachten maatschappelijke oriëntatie in West-Vlaanderen, een job die hem veel voldoening schonk. Maar toen er in 2020 een tijdelijke vacature voor regiomanager West-Vlaanderen vrijkwam, begon het toch te kriebelen. “In 2018 had ik de toenmalige regiomanager al eens vervangen. Ik had dus al een paar maanden van de job mogen proeven”, vertelt hij.

In september 2020 werd Mohammed aangesteld als regiomanager van West-Vlaanderen. Hij vervulde de functie eerst ad interim, maar na een uitgebreide sollicitatieprocedure mocht hij zich in maart 2021 officieel regiomanager noemen. En daar bleef het niet bij: sinds oktober 2021 is hij ook regiomanager ad interim van Oost-Vlaanderen.

Medewerkers staan steeds centraal

Twee regio’s managen, hoe doet Mohammed dat in de praktijk? “Voor mij was dat in het begin wel even wennen. Ik ken West-Vlaanderen heel goed, zowel op werk- als privévlak. In mijn vrije tijd ben ik scheidsrechter en ik vertoef quasi elk weekend in de West-Vlaamse velden. Met Oost-Vlaanderen daarentegen, ben ik veel minder vertrouwd”, zegt hij.

Mohammed nam zijn tijd om de werking in Oost-Vlaanderen eerst goed te leren kennen en te analyseren. “Voor mij is het belangrijk om te focussen op de gelijkenissen, en niet op de verschillen. Uiteraard zijn er regionale accenten en die mogen er ook zijn. Maar we zijn wel één agentschap, met één boodschap. Dat hou ik steeds voor ogen.”

Voor Mohammed staan ook de medewerkers steeds centraal. “Ik vind het heel belangrijk om iedereen bij naam te kennen, om te weten wie wat doet en een band te creëren. Mensen moeten bij mij terechtkunnen. We hebben heel veel talent binnen ons agentschap. Ik geloof dat als je in mensen investeert, je ook veel van hen terugkrijgt.”

Verschillende brillen

Van cursist tot regiomanager: Mohammed heeft een hele weg afgelegd om te staan waar hij nu staat. Zelf ziet hij dat als een enorme troef. “Door mijn ervaring kan ik verschillende brillen opzetten: die van de doelgroep, eerstelijnswerking, ondersteunende diensten, coördinator en het management. Als ik iets moet beslissen, zet ik al deze brillen een voor een op. Zo wil ik tot een gedragen beslissing komen, waarbij ik met verschillende profielen rekening houd.”

Of hij spijt heeft dat hij nooit ingenieur geworden is? Daar hoeft Mohammed niet lang over na te denken. “Als ingenieur bouw je dingen. Ik bouw mensen. In zekere zin is mijn droom dus toch in vervulling gegaan.”

Aandeel medewerkers van buitenlandse herkomst

Meer cijfers

Hoewel Vlaanderen te kampen heeft met een nijpend lerarentekort, is er nog steeds weinig kleur te zien binnen het onderwijs. Slechts 6,4 procent van de Vlaamse leerkrachten heeft een buitenlandse herkomst, blijkt uit een nulmeting van de Vlaamse overheid.

“Het onderwijs heeft meer mensen met een multiculturele achtergrond nodig”

In Brussel staat met 13,7 procent bijna het dubbele aantal leerkrachten met buitenlandse roots voor de klas. Eén van hen is Rana, die sinds kort met plezier les geeft.

Rana kwam in 2013 naar België, waar ze een inburgeringscursus volgde. Vervolgens kon ze met haar diploma als vertaalster snel aan de slag als freelance taaltrainer. Na een tweede job als wervings- en oriëntatiemedewerker bij het Agentschap Integratie en Inburgering, besliste ze om opnieuw achter de schoolbanken te kruipen en een lerarenopleiding te volgen.

“Mijn passie voor het onderwijs begon al toen ik nog op de universiteit zat”, vertelt Rana. Ze gaf toen bijlessen aan jongeren als bijverdienste in de zomervakantie. “Maar ik durfde de stap naar het onderwijs niet te zetten omdat ik zag hoe mijn moeder – die ook leerkracht was – steeds uitgeput was door haar job.”

Dankzij coronacrisis

Het is dankzij de coronacrisis dat Rana de sprong in 2020 toch durfde wagen. “Het was voor mij een groot voordeel dat de lessen toen online en van op afstand georganiseerd werden”, vertelt ze. “Ik kon van aan het begin al aan de slag als leerkracht in opleiding. Ik had dus al een halftijdse job in het onderwijs en een voltijdse job als mama. Ik had echt tijd nodig om thuis te blijven”, klinkt het. “De digitale ontwikkeling was een belangrijke beweegreden voor mij.”

Ik durfde de stap naar het onderwijs eerst niet te zetten omdat ik zag hoe mijn moeder – die ook leerkracht was – steeds uitgeput was door haar job.

Door mijn andere herkomst kan ik de culturele verschillen tussen mijn autochtone collega’s en ouders van een andere herkomst beter begrijpen. Ik voel dat ik soms de rol van culturele bemiddelaar kan spelen en een brug kan bouwen tussen die twee.

Uitdagingen van de opleiding

De opleiding zelf was voor Rana niet altijd even makkelijk. Zo was de opleiding volledig in het Nederlands georganiseerd. “Dat is mijn derde taal”, vertelt ze. “Ik heb geen academisch taalniveau behaald in het Nederlands, dus ik moest mijn teksten steeds laten nalezen door mijn collega’s of mijn man.”

Daarnaast was ook haar andere herkomst een uitdaging. “Het onderwijs hier is anders dan het onderwijs dat ik zelf heb gehad”, klinkt het bij de Palestijnse Rana, die opgroeide in Saoedi-Arabië. “Het was heel ingewikkeld om het Belgische schoolsysteem te begrijpen.”

Rana vertelt hoe ook de cultuurverschillen soms naar boven komen. “Mijn leerlingen praatten ooit met één van mijn collega’s over Vlaamse kinderliedjes, maar ik ken die niet. Dat is geen groot probleem, maar het creëert wel wat afstand.”

Andere herkomst als pluspunt

Hoewel haar andere herkomst het haar niet altijd makkelijk heeft gemaakt, ziet Rana die toch als een groot pluspunt bij het lesgeven. “Ik geef les in Brussel, waar de meeste klassen en scholen multicultureel zijn”, vertelt Rana. “Door mijn andere herkomst kan ik de culturele verschillen tussen mijn autochtone collega’s en ouders van een andere herkomst beter begrijpen. Ik voel dat ik soms de rol van culturele bemiddelaar kan spelen en een brug kan bouwen tussen die twee.”

Voor Rana is het duidelijk: zij zou ex-inburgeraars zeker aanraden om de stap naar het onderwijs te zetten. De sector heeft volgens haar veel extra personeelsinzet nodig, maar tegelijk ook meer mensen met een multiculturele achtergrond. “Als je als inburgeraar geduld, creativiteit en een passie voor het onderwijs bezit, ga er dan zeker voor!”

Als je als inburgeraar geduld, creativiteit en een passie voor het onderwijs bezit, ga er dan zeker voor!

Laat je inspireren door de website ‘Diversiteit Inspireert’

Het interview met Rana is één van de verhalen op de website ‘Diversiteit inspireert’. Deze lanceerden we op 18 december 2021, de Internationale dag van de Migrant. Het platform brengt inspiratie rond diversiteit in Vlaanderen en Brussel samen. Je vindt er sterke verhalen en goede praktijken over samenleven in diversiteit. Dit initiatief van de Vlaamse Overheid kwam tot stand door een samenwerking tussen Agentschap Binnenlands Bestuur, Agentschap Integratie en Inburgering, Atlas, Huis van het Nederlands Brussel, IN-Gent en VVSG.

Ontdek de verhalen op Diversiteit Inspireert